Jak dobrać kule ?
Przed nadchodzącym sezonem wielu graczy zastanawia się
pewnie nad zakupem nowych kul do gry. Wybór nie jest łatwy. Mnogość firm i
proponowanych modeli jest ogromna a i dylematów stojących przed graczem nie
mniej. Wystarczy nadmienić, że sama firma INTEGRALE posiada w swoim
asortymencie ponad 2500 możliwych kombinacji kul (różne wielkości, waga,
nacięcia, rodzaj stali) - mnożąc to przez ilość firm produkujących kule
otrzymamy kilkanaście tysięcy możliwości. Poradzić sobie z tym nie jest łatwo,
nikt nie prowadzi niezależnych testów kul, które pozawalałyby odnaleźć się w
gąszczu możliwych wyborów. Ten, którego dokonamy będzie więc w dużej mierze
intuicyjny i często oparty na zdaniu innych graczy, którzy takie kule już
posiadają. Jest jednak kilka wskazówek, które pozwalają nam w pewnym stopniu
poradzić sobie z tym problemem.
Jakiego typu parametry powinniśmy wziąć pod uwagę podejmując
decyzję o zakupie kul –
- przeznaczenie kul
- waga i wielkości
kul
- twardość kul
- teren na którym zamierzamy
grać
- rodzaj materiału z
którego kule zostały zrobione
- producent kul
- zasobność naszego
portfela
- własne
przyzwyczajenia
Jaki rozmiar i waga
kuli ?
Jak wiadomo w petanque można grać kulami, których rozmiar
mieści się pomiędzy 70,5 i 80
mm. To aż 9,5
mm różnicy…spróbujmy sobie to zwizualizować…
.
Co ciekawe nasza ręka jest w stanie te różnice wychwycić.
Naszym zadaniem będzie tak dobrać średnicę kuli aby jak
najwygodniej leżała nam w dłoni. W tym celu skorzystajmy z tabeli, która w
przybliżeniu naprowadzi nas na właściwy rozmiar.
Puentujący
|
Strzelec
|
Jeśli mamy taką możliwość to spróbujmy też porzucać kulami różnych
rozmiarów, którymi grają nasi znajomi. Zacznijmy od mniejszych średnic i
przechodźmy stopniowo do większych. W momencie kiedy poczujemy, że kula jest
dla nas za duża cofnijmy się o rozmiar i
zakończmy doświadczenie..
Możemy odwiedzić tez stronę La Boule Noire, na której
znajduje się interaktywna miarka ( tam musimy zmierzyć nasz najdłuższy palec
(tzw. fakerka) i podać wagę ciała.
Interaktywna miarka znajduje się też na stronie La Boule Bleue, ale ona z
kolei wymaga od nas podania odległości od czubka fakerka do czubka kciuka.
Wyniki tam uzyskane będą prawdopodobnie niższe niż te
powszechnie przyjęte. Wynika to w pewnym sensie z regionalności tej marki i faktu, iż w
Prowansji gra się zasadniczo kulami mniejszymi i lżejszymi ze względu na teren
(gładki i z pochyłościami)
Dla przykładu, znany
nam z finału Le Marsellaise triplet Bettoni, Passo, Daude….
…grał następującymi zestawami
Jean-Yves Bettoni -
71/680
Michel Schatz
(Passo) - 73/700
Jean-Pierre
Daudet - 73/680
Panowie na cherlawych nie wyglądają a kuleczki mają tycie...
Do czego kule mają
nam służyć ?
Do rzucania , to oczywiste…chodzi raczej o to czy skłaniamy
się bardziej ku pozycji puentera, wybijającego czy środkowego gracza w
triplecie. Generalna zasada mówi, że
puentujący grają kulami mniejszymi
(71,72,73) , cięższymi (710,720,730) i twardszymi ( 130 do 140 kg/mm) wybijający zaś kulami większymi
( 75,76) lżejszymi ( okolice 680
gramów) i z miękkiej stali (110 – 120 kg/mm). Środkowi
natomiast wybierają rozwiązania pośrednie.
Rodzaj stali .
Kule do petanque zasadniczo produkuje się z dwóch rodzajów
stali ;
- stali nierdzewnej (INOX) – kule nie korodują i nie
wymagają okresowej opieki, są miłe w dotyku i mniej chropowate.
- stali węglowej (CARBON) – kule te wymagają opieki i
okresowego oliwienia w celu uniknięcia wystąpienia rdzy na powierzchni kuli.
Mają dość chropowatą powierzchnię i są mniej przyjemne w dotyku. Są jednak
gracze, którzy lubią ten „szorstki pocałunek”.
- wyjątkiem jest kula As de Carreau firmy INTEGRALE, która wykonana jest ze stopu
miedzi i aluminium.
Ostatnimi czasy pojawiły się też na rynku kule tzw. nowej
generacji, mające domieszki chromu, molibdenu czy niklu.
Twardość stali.
Kule do petanque mogą być produkowane w przedziale twardości
od 110 do 140 kg/mm. Gdyby ktoś był bardzo zainteresowany to odsyłam http://pl.wikipedia.org/wiki/Skala_twardo%C5%9Bci_Vickersa
Generalnie istnieją cztery grupy twardości kul do petanque
- dure -
twarde – 130 kg/mm i
140 kg/mm
Kule
przeznaczone zdecydowanie dla puentujacych. Bardzo dobrze zachowują się na
terenach piaszczystych jak i kamienistych . Cechuje je doskonała kalibracja i
mała ścieralność. Kule na lata.
- semi -soft -pół miękkie - 120 kg/mm i 125 kg/mm
Kule przeznaczone dla graczy
uniwersalnych. Bardzo dobre do pojedynków tete a tete i graczy środkowych
wymagających bycia przygotowanym tak na puentowanie jak i na wybijanie.
- soft czyli miękkie
– 110 kg/mm i 115 kg/mm.
Kule
przeznaczone dla wybijających charakteryzujące się małym współczynnikiem
odbicia potrzebnym przy wybijaniu.
- durete + twardość + (kule OBUTa) - przez specjalny proces utwardzania stali
producent stworzył kulę miękką w
twardym płaszczu dobrą tak dla puentujących jak i dla strzelających. Kule
uniwersalne o wysokich parametrach.
Poniższy wykres obrazuje różnice w zachowaniu się różnych
typów kul stalowych.(na przykładzie kul firmy OBUT)
Z nacięciami czy bez
?
I znowu istnieje generalna zasada w myśl której kule z
nacięciami służą głównie puentującym ( kule nacięte lepiej kleją się
do ręki umożliwiając lepsze podkręcenie a po upadku na ziemię, jeśli są
podkręcone, szybciej się zatrzymują) kule gładkie zaś wybijającym (lepiej
„wychodzą” z ręki w czasie strzału). Istnieje też wiele kombinacji pośrednich
dających naprawdę duży wybór.
Wybór kul w
zależności od terenu
Jednym z kluczy do sukcesu w grze w petanque jest odpowiedni
dobór kul do terenu, na którym zamierzamy grać. Ma to znaczenie zwłaszcza w
przypadku puentujących, którzy siłą rzeczy narażeni są na kaprysy nawierzchni.
I tak …
- teren płaski z pochyłościami – kule mniejsze (71 do 73) i lżejsze
(okolice 680g. ) mocno nacięte.
- teren równy, płaski z drobnymi kamyczkami - kule większe (75,76) i dość ciężkie
( powyżej 700g.) – będą lepiej
pokonywały przeszkody.
- teren mokry lub z głębokim żwirkiem – kule małe będą „tonęły”
logiczne jest więc użycie kul większych
(75,76) i lżejszych (okolice
680g.)
- teren twardy – doradza się używać kul „miękkich i ciężkich” tak do
puentowania jak i do strzału z uwagi na lepszą absorpcję siły uderzeniowej.
Wybór producenta
Dla jednych nie będzie to miało żadnego znaczenia , inni
przywiązują do wyboru firmy duże znaczenie. Często o doborze kul decyduje ich
uroda, sposób nacinania, historia firmy,
czy przywiązanie do danego producenta bądź po prostu możliwość kupienia tych
bądź innych kul.. Na przestrzeni lat sposób produkcji kul nie zmieniał się
specjalnie. Zmieniały się jednak materiały. Stal nierdzewna, węglowa, stopy
miedzi, stal z domieszkami pozwoliły na różnego rodzaju eksperymenty, które zaowocowały
różnymi rodzajami: X, XX ,ZX ,SUPER ,
110,120 RL ,GTI, STRX, STRA, 2110 itp. Każda z firm przekonuje nas do siebie
rozmaitymi określeniami kul „antirebound” „Rigorous
balancing „”Equilibrage réglementaire”” Very
good balancing” opisując doskonałość i perfekcję wykonania swoich kul…
Indywidualne
preferencje
Powyższe wywody biorą w łeb gdy tylko zaczniemy rozmawiać z
poszczególnymi graczami o ich preferencjach. W ich wyborach nie sposób znaleźć
jakiejkolwiek systematyki . Puenter
grający kulami o wadze 670 g. czy wybijający
rzucający kulami 750g. nie należą do rzadkości . Co więcej, są to doświadczeni
gracze i trudno zarzucić im brak skuteczności. Najczęściej słyszy się zdania ”a
wiesz, ja zawsze grałem takimi małymi i lekkimi kulami, dużymi to ja nie lubię
„ - a nasz rozmówca ręce ma jak bochny, „daj spokój, takich lekkich to ja nie
czuję w ogóle, dla mnie to kula musi ważyć, wiesz….”
Czasem bywa tak, że gracz
pożycza od kogoś kule bo swoich nie zabrał, zapomniał czy żona mu schowała…:
)) No i nie są to TE kule tylko już trochę cięższe, lżejsze, większe bądź
mniejsze…i zaczyna się „dramat”- przerzuty, przestarzały…Rozpacz rysująca się
na twarzy gracza zdaje się krzyczeć „Gdybym tylko miał swoje kule !!”. Pokazuje
to jak ważny i niejednokrotnie decydujący o skutecznej grze, jest czynnik
psychologiczny - sama świadomość „grania SWOIMI kulami”.
Reasumując, warto próbować i poszukiwać …pożyczać od
znajomych i przeprowadzać doświadczenia…jak mawiają ….szukajcie a znajdziecie!
: )
Uwagi dla początkujących
Jeśli waszą przygodę z petanque zaczynaliście od kul
chińskich miedzianych (wierzchnia warstwa chromu dość szybko się ściera
ukazując stop miedzi) to jesteście prawdopodobnie przyzwyczajeni do rozmiaru ok.73mm
i wagi od 715 do 730
gramów ( kule te mają kłopot z utrzymaniem jednolitej
wagi ) Decydując się na zakup kul profesjonalnych warto posiłkować się powyższymi radami jak i
wymiarami z tabeli, nie bać się kul lżejszych czy cięższych, eksperymentować po
prostu.
Jacek Woliński
